Một Số Dạng Bài Về Hóa Trị Của Nguyên Tố Hóa Học Thông Dụng

Xác định hóa trị của nguyên tố là một dạng bài thường gặp trong các đề kiểm tra. Chúng tôi xin nêu ra một số dạng bài liên quan tới xác định nguyên tố mà bạn cần biết.

Các Kiến Thức Liên Quan Tới Hóa Trị Của Nguyên Tố

Hóa trị của nguyên tố của nguyên tố A trong hợp chất B là bao nhiêu? Chắc hẳn đôi lần bạn gặp những câu hỏi như vậy trong đề thi trắc nghiệm, tự luận. Để giải dạng bài này, gia sư tại Hà Nội khuyên bạn cần nhớ một số kiến thức căn bản sau đây:

Hóa trị của nguyên tố như kim loại, phi kim thì tuân theo bảng tuần hoàn hóa học Mendeleep, và có 1 số cách nhớ như:

Hóa trị I: H, Br, Hg, Ag, Na, Cl, K, Li. → Đọc là: Hết Bạc Na Lo Kiếm Liền

Hóa trị II: Mg, Ca, Ba, Pb, Cu, Hg, Fe, Zn, Be, O. → Đọc là: Mẹ Cản Ba Phá Cửa hàng Sắt Kẽm

Hóa trị III: Al và Fe

Hóa trị IV: Si

Nhóm có nhiều hóa trị:

Cacbon: IV, II

Chì: II, IV

Crom: III, II

Nito: III, II, IV

Photpho: III, V

Lưu huỳnh: IV, II, VI

Mangan: IV, II, VII

Ngoài cách trên, thì bạn có thể nhớ hóa trị của nguyên tố theo bảng tuần hoàn hóa học như sau:

Nhóm IA: Hidro, Li, Na, K,  Rb, Cs, Fr → Hi rô, Li, Na, Không, Rời bỏ, Cộng sản, Pháp

Nhóm IIA: Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra → Bà, Mẹ, Ca, Sĩ, Bánh, Rán

Nhóm IIIA: B, Al, Ga, In, TI → Ba, Anh, Lấy Gas, Trong, Tủ Lạnh

Nhóm IV: C, SI, Ge, Sn, Pb → Chú, Sỉ, Gọi Em, Sang, Pháp Bán hàng

Nhóm V: N, P, As, Sb, Bi → Người, Phải, Ăn, Sáng

Nhóm V: O, S, Se, Te, Po → Ông, Say, Sỉn, Té, Bò

Nhóm VIII: He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn → Hôm, Nay, Anh, Kim, Xén, Râu

Hoặc bạn có thể học thuộc hóa trị của nguyên tố như sau:

Kali (K), Iot (I), Hidro (H)

Natri (Na) với bạc (Ag) Clo (Cl) một loài

Là hóa trị (I) hỡi ai

Nhớ ghi cho kỹ khỏi hoài phân vân

Magie (Mg) Kẽm (Zn) với thủy ngân (Hg)

Ooxxi (O) đồng (Cu) thiếc (Sn) thêm phần Bari (Ba)

Cuối cùng thêm chú Canxi (Ca)

Hóa trị II nhớ có gì khó khăn

Này nhôm (Al) hóa trị III lần

In sâu trí nhớ khi cần có luôn

Cacbon (C ) Sillic (Si) này đây

Có hóa trị IV không ngày nào quên

Sắt (Fe) kia lắm lúc hay phiền

II, III nhớ liền nhau thôi

Lại gặp Nito khổ rồi

I, II, III, IV khi thời lên V

Lưu huỳnh lắm lúc chơi khăm

Xuống II lên VI khi thời lên V

Phốt pho nói đến không dư

Có ai hỏi đến thì ừ rằng V

Em ơi gắng học chăm

Bài ca hóa trị cả năm cần dùng

Ngoài ra, có 5 nhóm hóa trị khác như:

Các gốc hóa trị I gồm nhóm: OH (hidroxit), NO3- (Nitrat)

Các gốc hóa trị II gồm nhóm: CO32- (cacbonat), SO42- (sunfat)

Các gốc hóa trị III gồm: PO43- (photphat)

Dưới đây là một số ví dụ về dạng bài tập về hóa trị của nguyên tố:

Dạng 1: Từ công thức hóa học xác định hóa trị của nguyên tố

Tìm hóa trị của Sắt (Fe) trong  FeO và Fe2O3

Ta biết công thức hóa học của 1 hợp chất là  AaxBby

Trong đó: a, b: hệ số; x, y: hóa trị tương ứng của A, B

Ta có mối quan hệ giữa hệ số và hóa trị là: ax = by. Vậy hóa trị của Fe tính như sau:

FeO: x.1 = 1.2 → x = 2 → Hóa trị của sắt trong FeO là 2

Fe2O3: x.2 = 2.3 → x = 3 → Hóa trị của sắt trong Fe2O3 là 3

Dang 2: Từ nguyên tố xác định công thức hóa học

Viết công thức dạng chung AxBy

Tìm bội số nhỏ nhất của 2 hóa trị (a.b) = c

Tìm x = c/a; y = c/b

Viết công thức hóa học

Ví dụ: Lập công thức hóa học cho hợp chất Mg và O

Công thức dạng chung: MgxOy

Bội số chung nhỏ nhất (2.2) = 4

X = 2; y = 2

Vậy công thức hóa học là : MgO

Hóa trị của nguyên tố là một dạng bài thường gặp trong hóa học từ lớp 8 trở đi. Để giải dạng bài này, theo ý kiến của đội ngũ gia sư Hóa giàu kinh nghiệm, bạn cần  nhớ các kiến thức về hóa trị, bảng tuần hoàn hóa học… Và thường có hai dạng bài liên quan tới hóa trị nguyên tố là: Xác định nguyên tố dựa vào công thức hóa học và từ công thức hóa học xác định hóa trị.